معمولاً میزان پرنده زدگی در کشورهای جهان سوم و رو به توسعه که در آنها حجم شبکه های جدید الاحداث بالا بوده،یک روند رو به رشد دارد که با توجه به ساختار و حجم شبکه‌های احداثی که استانداردهای فنی مربوط به بحث پرنده زدگی کمتر لحاظ می‌شود، می‌توان شبکه‌ها را طوری طراحی نمود که خطر پرنده زدگی کمتر شود. در این فصل در خصوص ماهیت پرنده زدگی در شبکه های توزیع و چگونگی ایجاد آن مباحثی مطرح خواهد گردید.

به طور کلی می‌توان گفت مسئله پرنده زدگی در اثر عبور جریان شدید از بدن پرنده رخ می‌دهد و این موضوع وقتی به وجود می‌آید که پرنده به نحوی بین دو سطح ولتاژ مختلف قرار گیرد.در سطوح ولتاژ فشار متوسط این برق گرفتگی به دو شکل مختلف پدید می‌آید که عبارتند از:

الف) اگر پرنده مطابق شکل( 8-1 زیر) به طور همزمان بین دوهادی( فاز به فاز) قرار گیرد، ولتاژ خط(30-20 کیلو ولت) به بدن پرنده اعمال شده و سبب بروز عملکرد رله ها با خطای اضافه جریان یاOver Current (OC)می‌شود که البته لازم به ذکر است که در این حالت معمولاً خطا بیشترحالت گذراداشته وبه سرعت رفع می‌شود.همچنین این خطا با توجه به ماهیت آن که لازم است پرنده به اندازه ای بزرگ باشد که فاصله بین دو سیم را(140-70 سانتیمتر) بپوشاند، به ندرت و برای پرندگان از گونه خاصی پیش می آید.این نوع پرنده زدگی سبب کاهش عمر تجهیزات قطع کننده و بالا رفتن آمار قطع و وصل خطوط میشود.

قرار گرفتن پرنده بين دو فاز

قرار گرفتن پرنده بين دو فاز

ب)در این حالت مطابق شکل بالا، پرنده به طور همزمان بین یک بخش غیر عایق متصل به زمین( نظیر کراس آرم یا دیگر تجهیزات هادیی یا عایق که در اثر رطوبت هادی شده‌اند) و سیم تحت ولتاژ شبکه قرار می گیرد که در این حالت ولتاژ کمتری( ولتاژ فاز به زمین که معادل 17-11کیلو ولت است) به پرنده اعمال می شود. این حالت که شایع‌ترین نوع بروز پرنده زدگی است ،گاهی اوقات سبب قطع خط و یا بروز عملکرد ناموفق ریکلوزر شده و در موارد بسیاری سبب بروز خطاهای گذرای زمین یاEF)) Earth Faultمی شود(شکل 8-2)

قرار گرفتن پرنده بين فاز و زمين

قرار گرفتن پرنده بين فاز و زمين

از آنجایی که در شبکه های فشار متوسط احداثی، معمولا فاصله بین دو فاز به اندازه‌ای می باشد که پرنده نتواند مستقیماًبین دو فاز قرار بگیرد، بنابراین این نوع پرنده زدگی کمتر مشاهده می‌شود. اما نوع دوم پرنده زدگی که باعث ایجاد قطع خط و یا حداقل بروز خطاهای گذرا می‌شود،به دلیل نوع آرایش شبکه‌ها که بعدا بیشتر توضیح داده می شود، و نیز امکان قرار گرفتن پرنده در فضای بین سیم و کراس آرم گالوانیزه(که در خیلی موارد کمتر از ۶۰ سانتی‌متر است ) ، بیشتر رخ داده و یکی از عوامل خاموشی ها محسوب می شود. این حالت، ممکن است حتی برای پرنده هایی با جثه کوچک نیز رخ دهد، چراکه کافیست پرنده در نزدیکی ایستاده( مانند سوزنی، اتکایی و …) بایستد و باعث بروز پرنده زدگی شود. فاکتورهای مختلفی در بروز پرنده زدگی نقش دارند که از آن جمله می توان به موارد ذیل اشاره کرد:

  • موقعیت جغرافیایی و زیست محیطی شبکه که نشان دهنده عبور میزان مشخصی از پرندگان از شبکه و یا وجود زیستگاه‌هایی در اطراف شبکه است.
  • ساختار فیزیکی و نوع آرایش در ادامه دستورالعمل به طور مفصل در این خصوص مطالبی را خواهیم آورد.
  • مشخصه و نوع رفتار گونه پرندگان و با گروهی از گونه های پرندگان که امکان تماس آنها با شبکه وجود دارد.
  • اندازه و ابعاد پرنده
  • نوع پرواز های دسته جمعی پرندگان و یا مانورهای پرواز آنها که معمولاً پرندگان کوچک تر و کم تجربه تر بیشتر در معرض آسیب قرار می گیرند.
  • شرایط جوی و آب و هوایی محیط‌ نظیر مه گرفتگی، رطوبت و وضعیت اجزای پایه نظیریخ با برف گرفتگی